Phụ Gia Thực Phẩm Là Gì? Tầm Quan Trọng Và Ứng Dụng Trong Công Nghiệp Thực Phẩm

Phụ gia thực phẩm đóng vai trò không thể thiếu trong ngành công nghiệp thực phẩm hiện đại. Chúng giúp cải thiện hương vị, màu sắc, kéo dài thời hạn sử dụng và nâng cao chất lượng sản phẩm. Tuy nhiên, việc lựa chọn và sử dụng phụ gia an toàn, hiệu quả luôn là vấn đề quan tâm của các doanh nghiệp và người tiêu dùng. Trong bài viết này, tôi sẽ cung cấp thông tin chi tiết về các loại phụ gia thực phẩm phổ biến, tầm quan trọng và ứng dụng các chất phụ gia trong ngành công nghiệp thực phẩm.

Phụ Gia Thực Phẩm Là Gì?

Phụ gia thực phẩm là những chất được bổ sung thêm vào thực phẩm để bảo quản hay cải thiện các đặc tính như hương vị, màu sắc, kết cấu của chúng. Những chất này có thể là tự nhiên hoặc tổng hợp, được sử dụng rộng rãi trong ngành công nghiệp thực phẩm hiện đại nhằm đảm bảo sản phẩm có chất lượng ổn định, an toàn và có thời gian sử dụng lâu hơn.

Với sự phát triển mạnh mẽ của ngành công nghiệp thực phẩm, các chất phụ gia đóng vai trò thiết yếu trong nhiều khía cạnh của quá trình sản xuất và phân phối thực phẩm:

• Kéo dài thời hạn sử dụng: Phụ gia bảo quản giúp ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn, nấm mốc và các vi sinh vật có hại khác, giúp thực phẩm giữ được độ tươi ngon và an toàn trong thời gian dài hơn.
• Cải thiện màu sắc và hương vị: Nhiều loại phụ gia giúp tăng cường hoặc điều chỉnh màu sắc và hương vị, làm cho sản phẩm trở nên hấp dẫn hơn đối với người tiêu dùng.
• Cải thiện kết cấu: Phụ gia tạo kết cấu giúp thực phẩm giữ được độ mềm mịn, độ dẻo hoặc độ giòn như mong muốn, phù hợp với từng loại sản phẩm cụ thể.
• Tăng cường giá trị dinh dưỡng: Một số phụ gia có thể bổ sung thêm các chất dinh dưỡng quan trọng như vitamin và khoáng chất, giúp cải thiện giá trị dinh dưỡng của sản phẩm.

Ứng dụng của chất phụ gia trong công nghiệp thực phẩm

Trong ngành công nghiệp thực phẩm hiện nay, phụ gia được sử dụng phổ biến trong nhiều loại sản phẩm khác nhau, từ thực phẩm chế biến sẵn, nước giải khát đến các sản phẩm bánh kẹo và đồ hộp:

• Thực phẩm chế biến sẵn: Sử dụng phụ gia bảo quản và phụ gia tạo kết cấu giúp sản phẩm giữ được chất lượng trong quá trình vận chuyển và bảo quản lâu dài.
• Bánh kẹo: Các loại phụ gia tạo màu và hương vị làm cho bánh kẹo trở nên hấp dẫn hơn đối với người tiêu dùng, đồng thời tăng tính cạnh tranh trên thị trường.
• Nước giải khát: Phụ gia tạo hương và tạo màu là các yếu tố quan trọng trong việc tạo ra hương vị và màu sắc đặc trưng cho các loại nước uống, giúp thu hút người tiêu dùng.
• Sản phẩm đóng hộp: Phụ gia bảo quản là thành phần không thể thiếu để đảm bảo sản phẩm đóng hộp giữ được độ tươi ngon và an toàn trong quá trình lưu trữ dài hạn.

Các Loại Phụ Gia Thực Phẩm Phổ Biến Hiện Nay

Trong sản xuất thực phẩm, có rất nhiều loại phụ gia với những công dụng khác nhau, bao gồm:

Phụ gia bảo quản

Ví dụ: Sodium benzoate, Sorbic acid.

Các chất bảo quản giúp kéo dài thời hạn sử dụng của thực phẩm bằng cách ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn, nấm mốc và các vi sinh vật có hại khác. Điều này đặc biệt quan trọng đối với các sản phẩm thực phẩm chế biến sẵn, như nước ngọt, thực phẩm đóng hộp hay bánh kẹo.

Phụ gia tạo màu

Ví dụ: Tartrazine, Caramel color.

Phụ gia tạo màu giúp sản phẩm có màu sắc bắt mắt hơn. Ví dụ, Tartrazine thường được sử dụng trong bánh kẹo và đồ uống để tạo ra màu vàng sáng, trong khi màu Caramel color thường thấy trong nước ngọt và đồ uống có ga.

Phụ gia tạo hương

Ví dụ: Vanillin, Ethyl maltol.

Phụ gia tạo hương giúp tăng cường hoặc tạo ra hương vị đặc trưng cho thực phẩm. Vanillin mang lại hương vị vani tự nhiên trong các sản phẩm như kem, bánh và sữa chua.

Phụ gia tạo kết cấu

Ví dụ: Xanthan gum, Gelatin.

Phụ gia tạo kết cấu giúp cải thiện độ đặc, độ dẻo và tính nhất quán của thực phẩm. Gelatin thường được sử dụng trong bánh kẹo mềm và các món tráng miệng, trong khi Xanthan gum là chất tạo độ đặc phổ biến trong nước sốt, kem và sản phẩm đóng hộp.

Phụ gia thực phẩm có an toàn không? 

Phụ gia thực phẩm có an toàn hay không phụ thuộc vào loại phụ gia và mức độ sử dụng.

Phụ gia thực phẩm được coi là an toàn nếu chúng:

• Được kiểm nghiệm và phê duyệt bởi cơ quan chức năng: Tại Việt Nam, Bộ Y tế ban hành danh mục phụ gia thực phẩm được phép sử dụng, dựa trên tiêu chuẩn quốc tế như Codex Alimentarius.
• Sử dụng đúng liều lượng cho phép: Mỗi loại phụ gia đều có giới hạn tối đa cho phép nhằm đảm bảo không gây hại cho sức khỏe người tiêu dùng.
• https://www.fao.org/fao-who-codexalimentarius/en/Nguồn gốc rõ ràng: Phụ gia thực phẩm từ các nhà sản xuất uy tín thường đáp ứng tiêu chuẩn an toàn cao hơn.

Tác hại của phụ gia thực phẩm

Gây ngộ độc cấp tính

Việc sử dụng phụ gia thực phẩm vượt quá liều lượng cho phép có thể dẫn đến ngộ độc cấp tính, gây ra các triệu chứng như buồn nôn, chóng mặt, đau bụng, hoặc thậm chí nguy hiểm đến tính mạng nếu không được xử lý kịp thời.

Gây ngộ độc mãn tính

Khi sử dụng phụ gia thực phẩm ở liều lượng nhỏ nhưng thường xuyên, một số chất có thể tích lũy trong cơ thể, gây tổn thương lâu dài. Ví dụ: Hàn the (borax) – theo nghiên cứu, 81% hàn the được đào thải qua nước tiểu, 1% qua phân, 3% qua mồ hôi, nhưng 15% tích lũy trong các mô mỡ và mô thần kinh. Điều này có thể dẫn đến:

• Tổn thương nguyên sinh chất, gây rối loạn đồng hóa amino axit.
• Các triệu chứng ngộ độc mãn tính như: ăn không ngon, giảm cân, tiêu chảy, rụng tóc, suy thận mạn tính, da xanh xao, động kinh, và suy giảm trí tuệ.

Nguy cơ hình thành khối u, ung thư và biến đổi Gen

Một số chất phụ gia tổng hợp có khả năng gây đột biến gen, hình thành khối u, hoặc tăng nguy cơ ung thư. Sử dụng lâu dài có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, bao gồm nguy cơ sinh quái thai ở phụ nữ mang thai.

Ảnh hưởng đến chất lượng thực phẩm

Một số phụ gia có thể phá hủy các chất dinh dưỡng tự nhiên trong thực phẩm, làm giảm hàm lượng vitamin và khoáng chất. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến giá trị dinh dưỡng mà còn tác động tiêu cực đến sức khỏe người tiêu dùng.

Quy định pháp luật về phụ gia thực phẩm tại Việt Nam

Cơ sở pháp lý

Phụ gia thực phẩm tại Việt Nam được quản lý bởi các văn bản pháp luật chính sau:

• Luật An toàn thực phẩm 2010: Đây là khung pháp lý chính quy định về an toàn thực phẩm, trong đó có phụ gia thực phẩm.
• Nghị định 15/2018/NĐ-CP: Quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật An toàn thực phẩm.
• Thông tư 24/2019/TT-BYT: Ban hành danh mục phụ gia thực phẩm được phép sử dụng và giới hạn tối đa cho phép.

Danh mục phụ gia thực phẩm được phép sử dụng

Bộ Y tế công bố danh mục các phụ gia thực phẩm được phép sử dụng, bao gồm:

• Chất tạo màu: Ví dụ, Sunset Yellow FCF (E110), Tartrazine (E102).
• Chất tạo ngọt: Như Aspartame (E951), Steviol glycosides (E960).
• Chất bảo quản: Sorbic acid (E200), Benzoic acid (E210).
• Chất ổn định và tạo cấu trúc: Gelatin, Xanthan gum (E415).

Tất cả các phụ gia này phải tuân thủ giới hạn tối đa theo tiêu chuẩn quốc tế và quy định của Việt Nam.

Yêu cầu về ghi nhãn phụ gia thực phẩm

Các sản phẩm chứa phụ gia thực phẩm phải được ghi nhãn đầy đủ, rõ ràng, bao gồm:

• Tên phụ gia thực phẩm.
• Chức năng (ví dụ: chất bảo quản, chất tạo màu).
• Hàm lượng cụ thể trong sản phẩm.

Phụ Gia Việt Mỹ hy vọng qua bài viết trên, bạn đã hiểu rõ hơn về phụ gia thực phẩm, bao gồm cả những lợi ích và tác hại của chúng trong cuộc sống. Nếu có nhu cầu về các sản phẩm phụ gia chất lượng, an toàn, hãy liên hệ ngay với chi nhánh Phụ Gia Việt Mỹ gần nhất để được tư vấn và cung cấp giải pháp tối ưu nhất cho bạn!

Câu Hỏi Thường Gặp Về Phụ Gia Thực Phẩm

1. Phụ gia thực phẩm có gây hại cho sức khỏe không?

Nếu sử dụng đúng liều lượng và tuân thủ theo quy định của các tổ chức y tế, phụ gia thực phẩm không gây hại cho sức khỏe. Tuy nhiên, việc lạm dụng hoặc sử dụng phụ gia không an toàn có thể dẫn đến các nguy cơ cho sức khỏe.

2. Có bao nhiêu nhóm phụ gia thực phẩm?

Người ta có thể chia các nhóm phụ gia thực phẩm thành những nhóm nhỏ như sau:

• Nhóm các axit: Làm tăng hương vị của sản phẩm. Chúng cũng có tác dụng bảo quản và chống oxy hóa.
• Chất điều chỉnh độ chua: Thay đổi hay kiểm soát độ chua và độ kiềm của thực phẩm.
• Chất tạo màu thực phẩm: Thay thế các màu sắc tự nhiên của nguyên liệu bị mất trong quá trình chế biến hoặc làm cho thực phẩm bắt mắt hơn.
• Chất giữ màu: Sử dụng để bảo quản màu ban đầu của thực phẩm.
• Chất chống vón: Giữ cho các loại bột không bị vón cục.
• Chất chống oxy hóa: Kiềm chế tác động của oxy đối với thực phẩm, được coi như một chất bảo quản có lợi cho sức khỏe.
• Chất chống tạo bọt: Làm giảm hoặc ngăn sự tạo bọt trong thực phẩm.
• Chất tạo lượng: Làm tăng khối lượng sản phẩm mà không được làm thay đổi giá trị sản phẩm.
• Chất tạo vị: Tạo hương vị hay mùi cụ thể cho thực phẩm.
• Chất điều vị: Làm tăng hương vị sẵn có của thực phẩm.
• Chất xử lý bột ngũ cốc: Cải thiện màu sắc của bột hay các loại bánh khi nướng.
• Chất giữ ẩm: Ngăn không cho thực phẩm bị khô đi.
• Chất bảo quản: Kiềm chế sự ôi thiu, thối, hỏng của thực phẩm được gây ra bởi nấm mốc. vi khuẩn, vi sinh vật.
• Chất ổn định: Làm cho thực phẩm có kết cấu đặc và chắc.
• Chất làm ngọt: Được bổ sung vào thực phẩm để tạo vị ngọt. Chúng không phải là đường nhưng thực phẩm vẫn có vị ngọt như của đường.

3. Cách bảo quản phụ gia thực phẩm thế nào?

Các chất phụ gia nên được bảo quản ở nơi khô ráo, thoáng mát và tránh ánh nắng trực tiếp để đảm bảo chất lượng và hiệu quả khi sử dụng.